Od jakiej kwoty zamówienie publiczne?

Zamówienia publiczne stanowią istotny element gospodarki każdego kraju, w tym również Polski. Są one regulowane przez prawo, które ma na celu zapewnienie przejrzystości, konkurencyjności i efektywności wydatkowania środków publicznych. Jednym z kluczowych aspektów zamówień publicznych jest określenie progów kwotowych, od których stosowane są dane procedury przetargowe. W tym artykule omówimy, od jakiej kwoty zamówienie publiczne podlega obowiązkowi zgodności z ustawą Pzp oraz jaki wpływ ma na to charakterystyka zamawiających.

Zamówienie publiczne – od jakiej kwoty stosujemy zapisy ustawy Pzp?

Progi kwotowe w zamówieniach publicznych są regulowane przez przepisy prawa i mają na celu określenie, jakie procedury przetargowe należy zastosować w zależności od wartości szacunkowej postępowania. W Polsce kwestie te reguluje ustawa z dnia 11 września 2019 r. prawo zamówień publicznych (Pzp), która weszła w życie 1 stycznia 2021 roku. Określa ona granice i parametry, które decydują o konieczności prowadzenia wyboru oferenta w danym rygorze prawnym. I tak, na mocy ustawy Pzp, przepisy stosuje się do udzielania¹:

Powyższe rozróżnienie wprowadza trzy istotne pojęcia, które domagają się rozwinięcia.

Kim są zamawiający subsydiowani, publiczni i sektorowi?

W systemie zamówień publicznych istnieje kilka kategorii zamawiających, którzy są odpowiedzialni za organizowanie przetargów i udzielanie zamówień. Pierwszą i najczęściej pojawiającą się grupą są zamawiający publiczni. Są finansowani z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub innych środków publicznych. Do tej kategorii zaliczamy między innymi:

• Organy administracji rządowej (np. ministerstwa, urzędy centralne).

• Jednostki samorządu terytorialnego (np. gminy, powiaty, województwa).

• Jednostki budżetowe (np. szkoły, przedszkola, jednostki organizacyjne samorządu).

• Zakłady budżetowe i gospodarstwa pomocnicze.

• Państwowe fundusze celowe (np. Narodowy Fundusz Zdrowia).

• Publiczne szkoły wyższe i uczelnie.

Zamawiający sektorowi to podmioty prowadzące działalność w określonych sektorach gospodarki, które mają charakter strategiczny dla społeczeństwa i gospodarki. Sektory te obejmują m.in.:

• Energetykę (w tym produkcję, dystrybucję i przesył energii elektrycznej, gazu i ciepła).

• Wodociągi i kanalizację.

• Transport (kolejowy, drogowy, lotniczy, morski).

• Usługi pocztowe i telekomunikacyjne.

Z kolei zamawiający subsydiowani to podmioty, które nie należą bezpośrednio do sektora finansów publicznych, ale otrzymują znaczące wsparcie finansowe ze środków publicznych na realizację swoich przedsięwzięć. Do tej kategorii zaliczają się zatem:

• Podmioty, które otrzymują dotacje, subwencje lub inne formy wsparcia finansowego z budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub innych środków publicznych, jeśli wartość wsparcia przekracza 50% wartości zamówienia.

• Podmioty realizujące projekty finansowane w znacznym stopniu ze środków unijnych lub innych międzynarodowych funduszy publicznych.

Zamówienia poniżej progów

Zamówienia o wartości niższej od progów nie podlegają bezpośrednio przepisom Pzp. Zamawiający ma jednak obowiązek działać w sposób zapewniający należytą gospodarkę finansowymi środkami publicznymi. W praktyce oznacza to, że podmiot realizujący dany projekt powinien przeprowadzić postępowanie o charakterze konkurencyjnym, nawet jeśli nie musi stosować pełnych procedur przewidzianych w Pzp. Najczęściej zamawiający ustanawiają własne, indywidualne regulaminy udzielania zamówień o wartości do 130.000 złotych netto i na ich fundamencie zawierają kontrakty z wykonawcami.

To jednak nie zamyka tematu, bo poza regulacją wewnętrzną należy pamiętać o ograniczeniach wynikających z dokumentów prawnych, w tym ustawy o finansach publicznych, Kodeksu cywilnego, jak również z przepisów prawa wspólnotowego². W ten sposób do najpopularniejszych działań tego typu należą:

• Zapytanie ofertowe – polega na wysłaniu zapytania do określonej liczby wykonawców i wyborze najkorzystniejszej oferty.

• Negocjacje z wybranymi wykonawcami – ta opcja polega na przeprowadzeniu negocjacji z kilkoma wybranymi wykonawcami w celu uzyskania najlepszej ceny i warunków umowy.

• Konkurs – w tym modelu ogłaszany jest konkurs, którego efektem jest wybór najkorzystniejszej oferty spośród wszystkich ofert złożonych przez wykonawców.

Progi unijne

W przypadku zamówień publicznych, których wartość przekracza tzw. progi unijne, stosuje się procedury określone przez przepisy unijne. Progi te są ustalane co dwa lata przez Komisję Europejską i publikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Aktualne wytyczne ustanawiają różne kwoty w tym zakresie, które są zależne od typu zamawiającego oraz rodzaju zamówienia (roboty budowlane, usługi, dostawy).

Podsumowanie

Określenie progów kwotowych dla zamówień publicznych ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia przejrzystości, konkurencyjności i efektywności wydatkowania środków publicznych. W Polsce progi te są regulowane zarówno przez przepisy unijne, jak i krajowe, a odpowiednie procedury przetargowe muszą być stosowane w zależności od wartości szacunkowej przedsięwzięcia. Zamawiający i wykonawcy powinni być świadomi obowiązujących progów i procedur, aby prawidłowo dążyć do podpisania kontraktów i zakończenia działań inwestycyjnych.

FAQ

Czy zamówienia poniżej progów krajowych są regulowane przez ustawę Pzp?

Zamówienia o wartości poniżej progów krajowych nie są bezpośrednio regulowane przez Pzp, ale zamawiający muszą stosować wewnętrzne regulaminy i zapewniać zasady konkurencyjności i przejrzystości.

Kim są zamawiający sektorowi?

Zamawiający sektorowi to podmioty prowadzące działalność w strategicznych sektorach gospodarki, takich jak energetyka, transport, wodociągi, kanalizacja, usługi pocztowe i telekomunikacyjne. Muszą one stosować przepisy Pzp ze względu na specyfikę i znaczenie swojej działalności.

Zamówienia publiczne – od jakiej kwoty?

Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna. Wiele zależy od procedury i typu zamawiającego. W większości przypadków wynosi ona jednak 130 tysięcy złotych netto.

Co to są progi unijne?

Progi unijne to określone kwoty zamówień publicznych, powyżej których obowiązują przepisy unijne dotyczące zamówień publicznych. Aktualne wartości można odnaleźć w obwieszczeniu Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 3 grudnia 2023 r. w sprawie aktualnych progów unijnych, ich równowartości w złotych, równowartości w złotych kwot wyrażonych w euro oraz średniego kursu złotego w stosunku do euro stanowiącego podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych lub konkursów.