Kiedy dochodzi do zatrzymania wadium w przetargach?

Zatrzymanie wadium w przetargach to jeden z powodów, przez który mniej doświadczeni przedsiębiorcy boją się wejść na rynek zamówień publicznych. Jak pokazuje doświadczenie, w praktyce do wykorzystania tego narzędzia dochodzi niezwykle rzadko. Czy jest się zatem czego bać? W tym artykule opiszemy, czym jest zabezpieczenie wadialne, w jakiej formie można je składać oraz kiedy dochodzi do jego utraty.
 

Czym jest wadium?

Samo pojęcie zabezpieczenia wadialnego zostało zdefiniowane w Kodeksie cywilnym. Rozumiemy przez nie finansową ochronę interesów zamawiającego, która powinna być wniesiona przed przystąpieniem do złożenia oferty. Wadium w przetargach ma zniechęcić wykonawców do uchylania się od podpisania umowy, co może skutkować wydłużeniem okresu realizacji danego zadania. Warto w tym miejscu podkreślić, że wadium nie jest narzędziem obligatoryjnym. To zamawiający decyduje, czy chce z niego korzystać, czy też nie.

Wysokość i forma wniesienia wadium

Zabezpieczenie wadialne nie może przyjmować dowolnej wysokości. Zamawiający jest zobligowany do przestrzegania zapisów ustawy prawo zamówień publicznych, w myśl której wysokość wymaganego zabezpieczenia może wynosić maksymalnie 3% szacunkowej wartości zamówienia dla projektów powyżej progów unijnych oraz 1,5% dla postępowań krajowych.

Jeśli zatem interesujące nas zadanie z sekcji aktualne przetargi ma kosztować jednostkę publiczną lub subsydiowaną 500 000 złotych, to maksymalna wysokość wadium może wynieść 7 500 złotych. Wadium w przetargach można wnosić w kilku alternatywnych formach. Należą do nich:

• pieniądz,
• gwarancje bankowe,
• gwarancje ubezpieczeniowe;
• poręczenia udzielane przez podmioty, o których mowa w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 6 ustawy Pzp nie ma przeciwskazań, aby zabezpieczenie było wnoszone w kilku wymienionych formach jednocześnie.
 

Kiedy następuje zwrot wadium?

Zabezpieczenie wadialne jest instrumentem zwrotnym. Zamawiający ma obowiązek zwrócić wadium niezwłocznie, gdy wystąpi jedna z następujących okoliczności:

• upłynął termin związania ofertą,
• zawarto umowę w sprawie zamówienia publicznego,
• unieważniono postępowanie przetargowe, z wyjątkiem sytuacji, gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.

Wadium będzie zwracane także na wniosek wykonawcy, gdy:

• wycofał on ofertę przed upływem terminu składania ofert,
• jego oferta została odrzucona,
• dokonano wyboru oferty najkorzystniejszej,
• unieważniono postępowanie, w przypadku gdy nie zostało rozstrzygnięte odwołanie na czynność unieważnienia albo nie upłynął termin do jego wniesienia.

Przez niezwłoczny zwrot wadium w przetargach należy rozumieć okres 7 dni od momentu zaistnienia danej przesłanki.
 

Zatrzymanie wadium

Intencją wykonawcy składającego ofertę na aktualne przetargi jest zdobycie zlecenia, a tym samym określonych korzyści: zysku, znajomości, doświadczenia, referencji. Przegrana w postępowaniu jest rzeczą naturalną. Konkurencja może być duża i czasami należy złożyć kilka ofert, aby podpisać wymarzoną umowę. Co jednak, gdy wszystkie okażą się najkorzystniejsze? Decydując się na jednoczesną aplikację na wiele zamówień, które łącznie przekraczają nasze zdolności przerobowe, narażamy się na ryzyko zatrzymania i utraty wadium. Zresztą nie tylko wtedy. Do zatrzymania wadium dochodzi, gdy:

• wykonawca w odpowiedzi na wezwanie, o którym mowa w art. 107 ust. 2 lub art. 128 ust. 1 ustawy Pzp z przyczyn leżących po jego stronie, nie złożył podmiotowych środków dowodowych lub przedmiotowych środków dowodowych potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 57 lub art. 106 ust. 1 ustawy Pzp, oświadczenia, o którym mowa w art. 125 ust. 1 ustawy Pzp, innych dokumentów lub oświadczeń lub nie wyraził zgody na poprawienie omyłki, o której mowa w art. 223 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, co spowodowało brak możliwości wybrania oferty złożonej przez wykonawcę jako najkorzystniejszej;
• wykonawca, którego oferta została wybrana:

- odmówił podpisania umowy w sprawie zamówienia publicznego na warunkach określonych w ofercie,

- nie wniósł wymaganego zabezpieczenia należytego wykonania umowy,

- zawarcie umowy w sprawie zamówienia publicznego stało się niemożliwe z przyczyn leżących po stronie wykonawcy, którego oferta została wybrana. Zatrzymanie wadium w przetargu jest rzadkością i zawsze wiąże się z zaniedbaniem lub celowym działaniem wykonawcy. Dochodzi do niego głównie wtedy, gdy podmiot źle oszacował zamówienie lub wygrał jednocześnie więcej postępowań i z uwagi na ograniczone zasoby, musi odstąpić od podpisania mniej rentownych zadań.

Aktualne przetargi – gdzie znaleźć informację o wysokości wadium?

Informacja o zabezpieczeniu wadialnym każdorazowo jest ujęta w dokumentacji przetargowej, a konkretnie w ogłoszeniu o zamówieniu oraz Specyfikacji Warunków Zamówienia. Te z kolei najlepiej odszukać w bazie agregującej aktualne przetargi. Dlaczego? Odwiedzanie witryn internetowych zamawiających jest zadaniem czasochłonnym i zawodnym. Oferent.com.pl zawiera kompletny wykaz postępowań, które można wygodnie filtrować. Karta danego ogłoszenia przedstawia podstawowe informacje, w tym: terminy składania ofert, opis przedmiotu zamówienia, dane zamawiającego, a także wadium. Dzięki tej opcji łatwo i szybko dowiemy się, jaką kwotę należy przygotować, aby wystartować w danym postępowaniu.