Ustawa o elektromobilności w zamówieniach publicznych

Od początku 2022 roku weszły w życie nowe wymagania dotyczące użytkowania samochodów ekologicznych przez jednostki samorządu terytorialnego. Wiele firm realizujących zamówienia publiczne nie zdaje sobie sprawy, że te przepisy mają także wpływ na ich działalność. Co dokładnie się zmieniło? Czy warto unowocześnić flotę swoich pojazdów? Jak prezentuje się relacja przetargi – elektromobilność chwilę po wdrożeniu nowych regulacji?
 

Terminy zmian

Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności i paliwach alternatywnych w art. 35 ust. 1 nałożyła na wybrane jednostki samorządu terytorialnego obowiązek realizacji działań publicznych przy wykorzystaniu ekologicznych pojazdów. Kolejny ustęp wspomnianego aktu mówi dodatkowo, że również zlecenie wykonania zadań publicznych musi odbywać się przy użyciu określonej jakości floty samochodów.

Oznacza to, że zamówienia publiczne ogłoszone po 1 stycznia 2022 roku zostają już objęte wyżej wymienionymi zapisami. Od początku roku każda firma, która chce wykonać roboty budowlane, usługi lub dostawy musi posiadać w swoich zasobach minimum 10% pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem. Począwszy od 1 stycznia 2025 roku, wymagany będzie jeszcze większy udział tego typu samochodów – aż 30%!

Kogo dotyczą nowe obowiązki?

Na szczęście nie każda gmina, powiat i jednostka budżetowa są zobligowane do uwzględnienia nowych regulacji. Dotyczą one wyłącznie tych podmiotów, które zamieszkuje więcej niż 50 tysięcy mieszkańców. Oznacza to, że jeśli jako firma obsługujemy jednostki o mniejszym zaludnieniu, nic w dotychczasowym modelu działania się nie zmieni. Przynajmniej w kontekście relacji przetargi – elektromobilność.

Jakie zamówienia objęte są zapisami ustawy o elektromobilności?

Nowe przepisy odnoszą się do zamówień publicznych, które wpisują się w poniższe wytyczne:

• Są realizowane przez jednostki publiczne o liczbie mieszkańców przekraczających 50 tysięcy.
• Dotyczą wszelkich zadań publicznych, a więc także robót budowlanych, usług i dostaw.
• Wartość zamówienia publicznego przekracza próg 30 tysięcy euro.
• Wyjątkiem są tu usługi polegające na organizacji publicznego transportu zbiorowego oraz usługi letniego i zimowego utrzymania dróg – tu obowiązywać będą dotychczasowe regulacje. Jeśli więc zamierzamy składać oferty na takie postępowania, najwyższy czas na uzupełnienie swojej floty pojazdów.

Co mówią o tym gminy?

Nowe przepisy dotyczące zamówienia publicznego wprowadziły na rynku niepewność i szereg ryzyk. Przede wszystkim jednostki publiczne zobligowane do stosowania artykułu 35 Ustawy z dnia 11 stycznia 2018 roku o elektromobilności i paliwach alternatywnych, zgłaszają problemy natury organizacyjnej. Gminy czy województwa nie są w stanie samodzielnie realizować wszystkich zadań publicznych, a zlecenie części z nich nie jest możliwe, z uwagi na brak chętnych do ich wykonania.

Przykładowo w niedawno zakończonym przetargu na budowę zatoki autobusowej w jednej z podwarszawskich miejscowości nie otrzymano żadnej oferty. Potencjalni wykonawcy jako barierę wskazywali właśnie brak dostosowania do nowych regulacji. Na rynku brak obecnie nowych pojazdów elektrycznych i napędzanych gazem. Na ewentualne dostawy trzeba czekać około roku. Jak zatem gminy mają realizować swoje funkcje statutowe? Jednym z pomysłów było przesunięcie wejścia w życie przepisów. Odpowiednie wnioski zostały jednak odrzucone.

Jakie są zagrożenia dla wykonawców?

Relacja przetargi – elektromobilność to nie tylko wyzwania dla zamawiających, ale także dla wykonawców. Niestety podmioty opracowujące Specyfikację Warunków Zamówienia częstą zapomina albo w ogóle nie planują wpisać nowych wymogów do dokumentacji przetargowej. Jeśli przedsiębiorca nie jest na bieżąco z aktualnościami branżowymi, może przekonać się o swoich obowiązkach dopiero tuż przed podpisaniem umowy wykonawczej. W przypadku braku możliwości spełnienia oczekiwań zamawiającego grozi mu utrata wadium. A to w przypadku robót budowlanych może wynosić nawet 100 000 złotych. To jednak niejedyny czarny scenariusz. Nawet jeśli umowa zostanie zawarta, zamawiający może wezwać wykonawcę do realizacji świadczenia zgodnie z prawem. Jeśli ten nie będzie w stanie tego dokonać, może dojść do odstąpienia od umowy. To wiąże się z jednej strony z określoną karą, z drugiej także eliminacją z kolejnych przetargów w związku z nienależytym wykonaniem umowy.

Przetargi elektromobilność – podsumowanie

Zamówienia publiczne w 2022 roku przeszły kolejną, małą rewolucję. Wykonawcy chcący realizować zlecenia dla jednostek publicznych o liczbie mieszkańców przekraczającej 50 tysięcy osób, muszą zmodernizować swoją flotę pojazdów. W myśl przepisów ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych już teraz umowę na robotę budowlaną, usługę czy dostawę dla takiego Zamawiającego mogą wykonywać tylko te firmy, u których udział pojazdów elektrycznych lub napędzanych gazem wynosi minimum 10%. Ten wskaźnik wzrośnie w ciągu najbliższych trzech lat do poziomu 30%.